41
dohkkehan Stuorradikki válddi buktit leavgalága ja biehttalii dan dohkkeheamis.
Son liikká dohkkehii ahte norgga gávpeleavgga sáhtte geavahit lagaš
mearraguovlluin. Muhto lulá bealde Spánia gal galge ovttastusaleavgga
geavahit. Leavgaášši fas ovddiduvvui 1830-jagiin. Dalle lei dilálašvuohta
Gaskamearraregiovnnas rievdan, ii ge lean šat ballu áhperievváriidda
fallehuvvot. Čuovvolan dihtii norgga opiniovnna ovdal válgga Jagi 1838:s,
mieđai Karl Johan ahte buot norgga gávpeskiippat sáhtte johtit iežaset norgga
leavgga vuolde, muhto dieđus ge iežaset ovddasvástádusa ala. 1844:s dalá
maŋŋil go Karl Johan jámii, sisafievrridii dat ođđa gonagas Oskar 1. (1799-
1859), ovttastusmearkka norgga ja ruota gávpelevgii. Ulbmil lei nannet
ovttadássásašvuođa riikkaid gaskkas. Skandinávalaš dilis mii váikkuhii Norgga
1840- ja 1850-jagiid, de Stuorradiggi dan dohkkehii. Maŋŋá jagi 1844 lei
leavgaášši adjágasas ollu jagiid ovdalgo fas buollái čuohtejagi loahpageahčai.
Gielddalaš iešstivrejumi guvlui
Stuorradiggeválggain dalá maŋŋá jagi 1814, ledje eanaš válljejuvvon
ámmátalbmát Stuorradiggái, muhto 1833:s šattai rievdadus. Lei vuosttas gearddi
ahte boanddat álge válljet áirasiid iežaset seađus. Maŋŋá jagi 1833
gohčodišgohte Stuorradikki
Boandastuorradiggin,
mas bealli áirasiin ledje
boanddat. Okta daid ođđa stuorradiggeáirasiin 1833:s lei nuorra boandda bárdni,
luhkkár ja johttiskuvlaoahpaheaddji Jærenis eret. Su namma lei Ole Gabriel
Ueland (1799-1870). Ueland lei stuorradiggeáirras dassážii go jámii 1870:s ja
njunuš boandapolitihkkár olles su áigodaga. Son šattai farga boanddaid
jođiheaddji Stuorradikkis, ja su jođiheami vuolde šattai vuosttas gearddi
lágiduvvot opposišuvdna ámmátalbmáid vuostá. Boandaopposišuvdna bijai
gáibádusaid rievdadit politihka máŋgga áššis.
