51
Čoakkalmasplakáhta lei jagi 1741 mearrádus mii válddahii ahte vuoiŋŋalaš
čoahkkimiid doallamiid galggai suohkanpáhppa dohkkehit. Čoakkalmasplakáhta
heaittihuvvui 1842:s.
Hans Nielsen Hauge oahppa lei dehálaš boanddaide máŋgga dáfus. Son lei ieš
sihke boanda ja gávpealmmái. Dat lei riidovuloš servodagas gos boargárgottis
lei gávpemonopola, ja boanddaid bargu lei gilvit eatnamiid. Son ávžžuhii
boanddaid álggahit ođđa ealáhusaid lassin eanadollui. Go son rihkui
čoakkalmasplakáhta, de son ráhkadii moivvi dan boares seahtoservodaga vuostá.
Dán vuogi mielde attii son boanddaide iešluohttámuša ja oahpahii sin ieža
jurddašit, ii ge dušše guldalit báhpaid ja ámmátseadu. Hauge-lihkadus lei mielde
loktemin boanddaid šaddat politihkalaš fápmodahkkin 1800-logus. Nu son
doarjjui Norgga demokratiserema.
Marcus Thrane ja thranelaččat
Su nuorravuođas lei leamaš Marcus Thrane
(1817-90) vihtan láigodálolaččaid ja bargiid
heittot
eallindilálašvuođaide.
Europa
guovvamánorevolušuvdna 1848:s lei su
movttiidahttán ja son lei lohkan ollu dan
áiggi radikála servodatčálliid čállagiid.
Doppe son lei viežžan jurdagiid mo eará
politihkka sáhttá buoridit servodaga. Ášši
lei ahte bargit fertejit čoahkkanit, dalle sii
čužžo gievrrabut bargoaddiid vuostá.
Muhtun
áigodaga
go
son
lei
váldodoaimmaheaddji
Drammens Adresse
nammasaš aviissas, veahkehii dasa ahte
Thrane oaččui buori nama ja politihkalaš
lávddi.
Vuosttas
bargiidovttastus
álggahuvvui
goalmmát
juovlabeaivvi
1848:is. Ovttastusaid lohku lassánii johtilit,
ja moadde jagi maŋŋil čuoččui Marcus Thrane njunnožis lihkadusas mas ledje
sullii 30 000 miellahtu. Son almmuhii maiddái iežas bláđi,
Arbeider-
Foreningernes Blad.
Thranelihkadus lea gohčoduvvon Norgga vuosttas bargiidovttastus, muhto
eanaš miellahtut ledje báikegotti álbmo earret stuorraboanddat. Lihkadusa
čoahkkaneapmi lei vuosttažettiin Østlándda guovlluin. Ledje iešguđet sivat dasa
ahte olbmot dieđihedje iežaset bargiidovttastusaide, muhto heittot áiggit 1848-49
