28
Iešbirgejumis gávpeeanadollui
Ođasmahttimat eanadoalus ledje álgán jo ovdal 1850:s, muhto coakcugođii
garrasit 1800-logu gaskkamuttos. Bargoneavvut šadde beaktilabbon. Goaivu lei
dál ruovddis ráhkaduvvon, gornecuvkenmašiidna, ruovdeplogat ja hárvvat šadde
dábálažžan.
Jagiid
1860
ihtigohte
láddjenmašiinat.
Ovdáneapmi
dáhpáhuvvagođii vuos Trøndelágas ja viiddis Østlánddagiliin gos lei healpu
geavahišgoahtit dáid ođđa mašiinnaid. Vestlándda eanadoalut gos bealddut ledje
unnit ja geađgái, ledje ovddešáiggiid giehtaneavvut nugo goaivu, guohkka ja
hárát vuohkasamosat. Stáhta veahkehii ođasmahttima maiddái go vuođđudii
doarjjabáŋkku
Kongeriget Norges Hypotekbank 1851
. Báŋku juolludii loana
guhkit áigái vuollegis rentui ja attii vejolašvuođa bidjat ruđa ođđa biergasiid
oastimii almmá divrras loanaid váldima haga. Maiddái ruhtaduvvui oahppu
sakka buorebut go ovdal. Eanadoalloskuvllat ceggejuvvojedje miehtá riikka, ja
1859:s rahppui eanadoalloallaskuvla Akershusa Ås-gillái.
Maŋŋá 1860 earáhuvai eanadoalu hámádat iešbirgejumi vuogádagas gos
galggai deavdit báikegottiid dárbbuid, šattai dakkárin mii buktigođii
borramušaid vuovdingálvun gávpogiidda mat sturro jođánit. Dađe mielde
ovdánii bargojuohku gávpogiid ja doaresbealguovlluid gaskkas. Gávpogiin
ráhkadedje biktasiid, gárvvistuvvon gálvvuid ja eanabargoreaidduid ja
eanadoalus fas bohte borramušat ja eará varasgálvvut. Go boaittobealguovllut
eai šat dárbbašan leat iešceavzi buot dárbbuid hárrái, de buvttadeapmi
šaddagodii eambbo spesialiserejuvvon nu ahte gálvvut ráhkaduvvojedje dan
mielde mii lei eanemusat gánnáhahtti. Dan botta go Trøndelaga ja Østlándda
boanddat šaddadedje gortni, de bidje Hardangera boanddat návccadis ruonas- ja
eanašáttuide ja murjjiide.
Álbmogiidgaskasaš luđolašgávppi ovdáneapmi buvttii maiddái
váikkuhusaid Norgga eanadollui. Hálbbes amerihkálaš ja ruošša gordni
mielddisbuvttii dan ahte boanddat, nugo ollu earáge eurohpálaš eanadoalut jorre
šibitdollui ja mielkebuvttadeapmái. Áiggi mielde álge mielkeboanddat bargat
ovttas, ja nu čuožžiledje meijeriovttastusat ja mielkegávppit. 1880;s
vuođđuduvvui
Norgga Meijerisearvi
.
