35
Finnmárkku nubbi báhppa vuolgit Stuoradiggái áirrasin. Dat
mielddisbuvttii ahte gaskkohagaid lei ge dušše okta áidna báhp
pa barggus olles Finnmárkkus. Danne ii lean imaš jus báhppa
ii ollen nu dávjá oahppaladdat daid báikegottiid gos ii lean
fásta báhppa. Go báhppa Peter Deinboll (báhppa Čáhcesullos
1815–1824) vuosttaš geardde jagis 1822 bođii mearragilážii
Máhkirii (Makkaur) Várjjatnjárggas, de fertii viŧkat 40 jábmi
geaid ledje hávdádan dan 13 jagis mii lei vássan maŋemusa
rájes go báhppa lei mearragiláža oahppaladdan. Báhppa, geas
lei ovddasvástádus girkolaš bálvalussii miehtá Sis-Finnmárkku,
orui Čuđegiettis, Porsáŋgguvuonas. Son finadii Guovdageainnus
duššefal okte jagis.
Læstadianisma
Bures badjel 150 jagi áigi dáhpáhuvai juoga mii oaččui stuora
fuomášumi. Oskkoldatlaš lihkadus vulggii Ruoŧa beale Gára
savvona suohkanbáhpas gaskkamuttus 1840-logu. Su namma
lei Lars Levi
Læstadius
(1800–1861). Lihkadus viidánii johtilit
báhppasuohkanis ja ollii norggabeallái ráji. Boazosámit geat
johtaledje ráji rastá dálve- ja geasseorohagaid mielde, čuovuhedje
lihkadusa mielddiset. Muhto Læstadius ieš nai barggai dan ovdii.
Suomabealde bohte ollu oskkolaš leastadialaš olbmot Gávuona
veaikeruvkkiide, Álttávuonas. Danne Læstadius sáddii jođi
heddjiid ja sárdnideddjiid dohko 1840-loahpas. Maiddái su iežas
nieida lei mátkkošteddjiid fárus. Sii bisánedje Guovdageainnus.
Muhtin olbmot doppe čuovvugohte lihkadusa. Lihkadus rievddai
maŋŋil
innus
jagis 1
dáppe
lohkat:
Læstad
čakča
márkaniidda ja nu viidánii leastadialaš lihkadus dohko. Álgo
báliid lihkadus unnán váikkuhii, muhto de bođii oidnosii Ivgu-
muotki lulábealde ja viidánii Ivgu guovlluin. Maŋŋil lei njunuš
sárdnideaddji, olmmáivággilaš Erik Johnsen, gii jođihii lihkadusa
Ivgus gitta dassážii go jámi jagis 1941.
Leastadialaš lihkadus viidánii lullelii muhtin sámenieidda miel
de. Son bođii Rivttáhis Čohkkirassii konfirmerejuvvot go lei
