30
vuovdimin alkohola. Vuosttas máilmmisoađi áigge gildui buolliviidna- ja
vuollavuovdin miehtá riikka. Dát lei gaskaboddosaš doaibmabidju soađi geažil.
1919:s gildui buolliviidna oalát maŋŋá álbmotjienasteami, muhto gielddus
loahpahuvvui maŋŋá ođđa álbmotjienasteami 1926:s. Álbmotlihkadusat bohte
das go ledje ollu vuostálasvuođat norgga servodagas, gaskal gávpogiid ja
báikegottiid ja gaskal dan mii lei ođas ja dat mii lei boaris. Norgga
álbmotlihkadusain ledje dávjá olgoriikka lihkadusat ovdagovvan, muhto dat mii
lei erenomáš norgga lihkadusain, lei ahte dat báidne politihkalaš bellodagaid, ja
ahte nagodedje ovddidit áššiideaset politihkalaččat. Álbmotlihkadusat
speadjalastet fápmorievdadusa mii dáhpáhuvai norggas logijagiin birrasii 1900-
jagi logu. Ovddeš ráđđeeiseválddit, ámmátalbmát, ledje geassádišgoahtán
ruovttoluotta maŋŋá go vuoittahalle 1884:s. Politihkalaš ja kultuvrralaš fápmu
servodagas hálddašuvvui dál eanet ja eanet bonddiin ja gávpogiid ođđa
gaskagerddiin. Stáhtadiehtti ja sosiologa Stein Rokkan (1921 – 79) deattuha
periferiija ja guovddáža gealdagasdili Norgga historjjá dulkomis. Leat vuđolaš
vuostálasvuođat gaskal boargárlaš guovddáškultuvrra ja báikegottálaš
vuostekultuvrraid mat ihtigohtet báikegottiin. Birrasii 1860:s lea
guovddášbáikkiin, maid ámmátalbmát ovddastit, ja gávpogiid alitgerddiin
politihkalaš ja kultuvrralaš fápmu, ja sii geavahit dan. Dát boktá
vuostereakšuvnnaid boaittobeale báikkiin, gos boanddat ja dat ođđa gaskageardi
mobiliserejit, ja loahpas váldet fámu servodagas.
Geardduhangažaldagat
1
Mii lei sivvan girkostuimmiide?
2
Manne vuostálasttii láhkahearrálihkadus ja Norsk Luthersk Misjonssamband
(Norgga Luthera Miššuvdnaovttastat) liberála teologiija?
3
Manne
veahkehii
Gurutbellodat
searvegoddefakultehta
fidnemis
eksámenrievtti?
4
Makkár birrasiin bohciidii gierdilis dážavuođalihkadus?
5
Guđe searvvit ledje guovddážis ollislaš juguhisvuođalihkadusas.
6
Manne dorjo sosialisttat juguhisvuođalihkadusa 1870-jagiin?
7
Guđe bellodat doarjjui juguhisvuođalihkadusa?
8
Makkár bohtosat ledje álbmotjienastemiin alkohola vuovdima ektui
gielddain?
