22
báhtarusas, de lei NS gii buoremusat sáhtii várjalit našuvnnalaš riggodagaid.
Máŋggas geasuhuvvojedje dan militearalaš hámis mii nasismmas lei, álkis
vástádusain váttis gažaldagain. NS sáhtii maiddái doaibmat kanálan olbmuide geain
ledje persovnnalaš motiivvat nugo mávssahanjurdagat ja bahávuohta.
Govvateaksta: NS’
propagánda seaidnečálus.
Kommunismma ja Sovjetlihtu ballu soaitá
lean dehálaš sivvan go nu ollu norgalaččat
šadde nasistan. Dát ballu lassánii maŋŋágo
Duiska fallehii Sovjetlihtu jagi 1941 geasi, ja
ain eanet lassánii go duiskka soahtelihkku
jorgališgođii. Soahti apmasa vuostá,
industrialiserema ja urbaniserema vuostá, na
vuostá buot máilmmi ođđaortnega maid
Sovjetlihttu, bargiidseahtu, industrialiseren
ja kommunisma ovtta láhkai ovddastii,
soabadii našunalsosialismma jurdagiin ahte
dat várjalii norgga ruohttasiid. Sullii nie
jurddašedje maiddái dat sullii 5000 nuorra
norgga albmá geat válljejedje árjjalaccat
mannat
duiskka
soahtebálvalussii
nuortarattádahkii. Rattádatsoahttin sin gohčodedje. Maŋŋá soađi leat ollugat sis
čuoččuhan ahte sii eai soahtan Duiskka ovddas, muhto Sovjetlihtu vuostá Norgga
ovddas. Masá 1000 norgga albmá gahčče nuortarattádagas duiskka bálvalusas.
Muhtun norgga nasistta šadde erenoamáš árjjalacca. Muhtumat huksejedje
joavkkuid geat ovttasbargguin Gestapoin, duiska sihkarvuođabolesiiguin, galge
seaguhit iežaset vuostálastinbirrasiiguin ja iktit vuostálastiid. Henry Rinnan (1915-
47) ja su joavku Troanddima guovllus, dávjá gohčoduvvon Rinnan-bánda, lea okta
ovdamearka. Sii ikte badjel 1000 persovnna, máŋga čuođi biinniduvvojedje ja
badjel 80 goddojedje, mii lei boađusin sin seaguhandoaimmas.
Norgga juvddálaččaid vuorbi
Oanehis áiggi ovdal go duiskalaččat loaiddastedje Norgii, de álggii deatta dan 2000
norgga juvddálačča vuostá. Jagi 1940 geasi fertejedje juvddálaš searvegottit
ráhkadit ja buktit miellahttolisttuid. Seammás válde sis eret radioapparáhtaid. Jagi
maŋŋil gáibidedje eiseválddit dieđuid buot opmodagain maid juvddálaččat
eaiggádušše. Juvddálaččaid gávppit dávjjibut ja dávjjibut šadde bahádaguid vuollái
ja durddidedje málain ja čálle šleaiddus sániid juvddálaččaid birra. Ođđajagemánus
