26
Vuostálastinsoahti
Vuostálastima ámadeajut
Vuostálastimis duiskalaš vuollástanválddi vuostá, ledje máŋga ámadeaju. Dat sáhtii
leat militearalaš, siviilalaš dahje dušše symbolalaš. Vuostálastin gávdnui Norggas,
dávjá gohčoduvvui ruovtturattádat, dahje olgun, vuosttažettiin Stuorra Británnias.
Leat čállon ollu girjjit ja ráhkaduvvon hui ollu filmmat arvilis
ruovtturattádaga albmáid ja nissoniid birra geat iežaset ja earáid heaggaváran barge
siviilalaš ja militearalaš vuostálastinbarggu Norggas. Dat leat dávjá gealddus
muitalusat mat buorre muddui leat hábmen Norgga soahtegova. Ruovtturattádat ii
leat smávva dahku. Das livččii lean ain eanet váikkuhus jos soađi loahppa livččii
lean eará láhkai. Muhto soađi mearrideaddji soahtegávnnadeapmi ii dáhpáhuvvan
Norggas. Historjáčállit leat otne ovttaoaivilis ahte dehálamos norgga veahkki soađi
bohtosii nuppi máilmmisoađi vuolde ledje gávpeskiippat, mat hálddašuvvojedje
Londonis.
Olgorattádat
Gonagas ja báhtarusráđđehus Londonis ledje ámadeajut olggos guvlui, das maid
mii gohčodat olgorattádat. Álgo soahtejagiin ii čužžon ráđđehus nu nannosit
norgga álbmot gaskkas ruovttus. Muhto gonagas čuoččui nannosit, ja son lei
ovttavásttolaš ráđđehusain. Dat nanosmahtii ráđđehusa ruovtturattádaga ektui,
erenoamážit go soahtelihkku ja soahtevuostálastin dađe mielde molsašuvai.
Ráđđehusa dehálamos doaibma šattai leat norgga gávpeskiippaid
hálddašeapmi. Cuoŋománu 9. beaivvi 1940:s ledje 806 norgga skiippa, dain ledje
241 táŋkaskiippa mat eai lean norgga čáziid alde. Dat šadde maŋŋilis seamma jagi
dieđihuvvot sisa gaskaboddosaš stáhtarederiijaid Nortraship:i. Erenoamážit
brihttalaččaide lei buorre ávkin dákkár stuorra gálvofievrridannávccat maid
skiippat sáhtte fállat. Nortraship nannii norgga ráđđehusa saji Stuorra Británnias.
Seammás tinii ráđđehus buori ruđa. 25 000 norgga mearraalbmá barge Nortraship
ovddas. Birrasii 3000, lahka goalmmádasa buot norgalaččain geat gahčče soađis,
masse heakka meara alde.
Vuostálastin olgun sáhtii leat maiddái militearalaš. Olggobealde Toronto
Canadas ásahuvvui hárjehallangohttehat norgalaš girdipilohtaide, gohčoduvvon
Little Norway.
Maiddái earaláhkai ledje norgalaččat searvan lihtolaččaid
soahtejođiheapmái. Norgga gánddat geat geahččaledje beassat Ruttii soađi vuolde,
lei dávjá ulbmilin váldit militeara oahpu, erenoamážit Stuorra Británnias.
Muhtumat besse dohko, ja muhtumat váldojedje gitta duiskalaččain. Álgosadji
sidjiide lei fáŋgagohttehat Grini Bærumas, ja boahtte sadji soittii lean
Sachsenhausen čohkkengohttehat Duiskkas. Vuostálastin Norgga vuollásteami
