72
tiiva, háliidedje doalahit dušše biibalis, ja sii geat ledje eanet
liberála, čulde ieš dan gažaldaga ja oaivvildedje ahte muhtu-
mat boastut dulkojedje ja dan boastut geavahedje, ja ahte ii
sáhttán ovdáneami dulkot nu ahte dat sudjada gievrramusa
beroštumiid earáid rehket ala. Váldi ii atte vuoigatvuođa. Viidá-
seappot oaivvildedje sii ahte oskkoldat ja dieđa ii dárbbaš mean-
nudit seamma ášši, muhto vástidit guokte iešguđet gažaldaga.
Dieđa meannuda dan ahte áddet luonddu máilmmi nu ahte
beassat geavahit dan dihto dárbbuide. Oskkoldat fas meannuda
mo mii buoremusat sáhttit dulkot luonddu vai beassat eallit
jierpmálaččat ovttas luondduin.
Ain lea oaidnu oskkoldahkii ja diehtagii guovtti juogus. Albert
Einstein gii ieš lei juvddálaš, dajai oktii ahte «oskkoldat diehtaga
haga lea čalmmeheapme, muhto dieđa oskkoldaga haga lea
lámis». Dainna son oaivvildii ahte oskkoldat ferte vuhtii váldit
dan maid dieđa gávnnaha mo duohtavuohta (luondu) lea ja mo
dat doaibmá. Jus dan ii daga, lea oskkoldat «čalmmeheapme».
Oskkolaš olmmoš ferte vuhtii váldit maid dieđa gávnnaha mo
máilbmi lea oktii čatnon ja mo dat doaibmá. Muhto dieđa ii daja
maidige dan birra mo mii olbmot berret eallit ja mii olmmoš-
heakka ulbmil lea, ja lea aiddo dát gažaldat man birra oskkol-
dat boahtá dadjat. Einstein oaivvildii danin ahte dieđa boahtá
šaddat «lámis» jus geahččala čuoldit oskkoldat ášši. Makkár
oskkoldagas lea
buoremus
vástádus, ii háliidan ieš maidige
dadjat. Sutnje lei dat persovnnalaš ášši.
Oskkoldaga, eallinoainnu ja diehtaga gaskavuohta lea ain váttis
ja mii ain fertet eallit iešguđet oainnuiguin. Dábálaččat sáhttit
juohkit daid iešguđet oainnuid njealji jovkui:
1. Dieđalaš máhtu lea áidna man ala sáhttit hukset ja buot oskkol-
dagat lea boasttu eallin ja máilmmi áddejumit.
2. Dieđa ja oskkoldat meannudit iešguđet áššiid, iige dárbbaš leat
riidu daid gaskka.
3. Oskkoldat ja dieđa meannudit seamma áššiid jus beare mannat
doarvái čiekŋalassii daid vástádusain maid sii addet.
4. Oskkoldagas leat dat rivttes vástádusat ja dieđa ferte guldalit
oskkoldaga ja mannat dan vuollásažžan.
Albert Einstein (1879 –1955) vitmes geniija.
Oaččui Nobel bálkkašumi fysihkas 1921.
© Official 1921 Nobel Prize in Physics photograph.
