24
leat dehálaččat, nuppiin eai. Danin lea máŋgii eahpečielggas mii
oaivvilduvvo go geavahuvvo sátni «oskkoldat».
Min áiggi oarjekultuvra earuha garrasit gaskal oskkolaš ja
máilmmálaš dili nu ahte oskkolašvuođa sáhttá dovdat ipmil-
oskuin mii lea vižžojuvvon «monoteistalaš» oskkoldagain (osk-
koldagat mat leat huksejuvvon ovtta ipmil osku ala, nugo krist-
talašvuohta, isláma ja juvddálašvuohta). Vuostálagaid dainna
eallinoainnuin mii hukse monoteistalaš ipmiloidnui, lea mis
earalágan eallinoainnut mat huksejit naturalistalaš eallindul-
koma ala, politihkalaš eallindulkon, holistalaš (ollislaš) eallin-
dulkon – dahje earalágan eallindulkon. Eallindulkomiid guovd-
dáš oamit leat mo mii áddet máilmmi, olbmo ja daid vuođđo
ehtalaš árvvuid.
Sáhttit go mii hállat
sámi eallindulkoma
birra? Muhtumat čuoč-
čuhit ahte lea vejolaš, ja čatnasit dan jurdagii ahte eamiálbmo-
giin leat muhtun dehálaš oktasašvuođat mo máilmmi galgá
áddet, mo mii sáhttit áddet olbmo saji máilmmis, ja makkár
ehtalaš árvvut leat dehálačča.
•
Gávdnogo mihkkige maid sáhttit gohčodit
sámi
eallindulkon? Mo
dan galgá dadjat dan golmma suorggi ektui maid leat namahan
bajábealde (duohtavuođaáddejupmi, olmmošoaidnu ja etihkka)?
Makkár ákkat leat
vuostá
ahte gávdno sámi eallindulkon?
•
Leago
buot
eamiálbmogiin seamma máilmmi, olbmo ja etihka
áddejupmi? Mii sáhttá leat seamma láhkái ja mii sáhttá leat erohus-
san? Sáhttátgo don gávdnat ovttaláganvuođaid ja erohusaid? Leago
mihkkige mii čatná oktii vugiid mo eamiálbmogat dulkojit eallin-
oainnuset?
Luondu – kultuvra
Sátni «kultuvra» boahtá latiidna sánis
cultura
mii máksá gil-
vit ja muohkkadit. Kultuvra geavahuvvo gohčodit olmmošlaš
doaimma erohussan «luonddus». Luonddu sáhttit goit áddet lea
čadnojuvvon olbmo eallinmáilbmái iešguđet láhkái. Mii sáht-
tit ovdamearkka dihtii dadjat ahte luondu lea dat mii lea min
birra. Dalle leat luonddu áddejupmi juoga mii ii leat olbmos
sorjavaš. Luondu áddejuvvo dávjá lea veahkkevárrin. Go mii
