16
BÁKTELOAPMEVEARDÁDUS
Bákteráigeveardádusain áiggui Platon čájehit maid son oaivvil-
dii mii albma áddejupmi lea. Bákteráiggis leat olbmot geat leat
čadnojuvvon gitta. Sii čohkkájit selggiid ráigái ja sin duohken fas
dolla mii suoivanastá buot mii lihkada olggobealde bákteráiggi.
Suoivva oidno bákteseainnis mii lea sin čalmmiid ovddabealde
ja lea aiddo nie mo sii vásihit máilmmi. Muhtun beaivvi luitet
ovtta fáŋgga luovus. Son jorggiha, oaidná dola ja manná bákte-
ráiggis olggos, ja dalle fuobmá son ahte dat máilbmi maid dán
rádjái lei oaidnán, lei dušše čádjádus. Ii han máilbmi leat ge
bákteseaidni, máilbmi han lea
olggobealde
bákteráiggi. Son
geahččala muitalit iežas fáŋgaskihpáriidda maid son lea oaid-
nán, muhto ii oktage jáhke sutnje ja loahpa loahpas su fáŋga-
skihpárat goddet su.
Platona muitalus muittuha min Sokratesa birra gii áiggui čilget
Atena borgáriidda mo máilbmi duođaid lei. Nugo fáŋga goddui
iežas fáŋgaskihpáriidda, nu maiddái Sokrates goddui su borgár-
skihpáriidda. Sii eai hálit earránit čádjádus máilmmis, muhto nu
suorganit duohtavuođas ahte sii goddet su gii muitala sidjiide
mo máilbmi duođaid lea.
Na mo de
duođaid
máilbmi lea? Dat lea máilbmi maid mii njuolg-
ga eat oainne jus čádjádusaimet eat fuomáš. Daid áššiid maid
mii áddet leat duohtan, de gávdno máilbmi maid Platon čilge
doahpagiiguin
duohtavuohta, buorrevuohta ja
čábavuohta. Ol-
bmo siellu gullá dán loktejuvvon máilbmái, muhto siellu lea
rupmaša fáŋga ja lea danin čihkkojuvvon «bákteráigái». Lokte-
juvvon máilbmi lea danin gokčojuvvon čádjádusaiguin nu ahte
mii boastut dulkot makkár máilbmi lea dat rivttes. Olmmoš ferte
danin geahččalit ohcat ja áddet iežas máilmmi ja de dohkkehit
ahte dat lea dušše speajalgovva dan duohta máilmmis. Dákkár
duohtavuođaáddejumi sáhttit gohčodit
idealisman.
Dan maid
Sokrates áibbašii, de maiddái Platon dan dagai, gávdnat dan
mii lei agálaš ja rievddakeahttá, ja osku sielu jápmemeahttun-
vuhtii lei seamma dehálaš vuođđojurdda goappašagain. Soai
oaivvildeigga ahte siellu dagahii olbmos dan ipmillaš oasi,
ipmillašvuohta maid sáhttit oaidnit speadjalastojuvvon almmi-
gáhppálagaid ollislaš lihkademiin. Olbmuid fysalaš rumaš dahká
min čalmmeheapmin: áiccut eai leat luohttevačča, ja mii rievd-
dadat birra duohkut deike rupmaša mielain ja himuin.
