32
Identitehta sátni álgoálggus gullá oktii latiinna sániin «idem»,
mii mearkkaša «dat seammá». Sátni geavahuvvo dávjá ná:
Mii hállat dahje hupmat identitehta birra dego livččii juoga
mii lea fásta ja rievdameahttun min siste, dego juoga mii
lea «dat seammá» áiggi badjel. Mii dovdat iežamet máŋgga
láhkai dego mii livččiimet dat seamma olmmoš olles eallima:
Mis leat mánnávuođa muittut, ja mis leat boahtteáigi gova
hallamat.
Eai buohkat leat ovtta oaivilis ahte identitehta lea bissovaš.
Máŋggas oaivvildit ahte ollu sáhttá rievdaduvvot jus olmmoš
lea duhtameahttun iežas identitehta válljemiiguin: Sáhttá
mahká válljet šaddat earáláganin go mii dál lea. Risten
sáhttá heaitalit Ovlláin, coggat guhkes buvssaid ja heaitit
vuolppu geavaheamis, heaitit popmusihka guldaleamis ja
guldališgoahtit luođi, heaitit spábba-čiekčama ja dánsu
goahtit baicce nuoraidkluppas. Muhto lea go riekta dalle
dadjat ahte Risten lea šaddan eará ja ođđa persovdnan
vaikke son lea rievdadan eallinvieruid? Vai lea go son ieš –
vaikke son lea rievdadan iežas?
Dovddus duiskalaš filosofa, Jürgen Habermas (riegádan
1929:s), dadjá ahte leat guokte identitehtadoahpaga:
sosiála
identitehta
ja
persovnnalaš identitehta.
Persovnnalaš iden
titehta lea mo mii ieža oaidnit iežamet, ja sosiála identitehta
lea fas mo earát oidnet min.
Sosialiseren
Lei dal identitehta fásta dahje rievdi, de mii eat ráhkat ieža
dan. Bearaš, ustibat, skuvla, mediat ja olles servodat leat
mielde hábmeminmindakkáringomii leat. Mii oahpahuvvot
servodagas doaibmat gos mii bajás šaddat ja nie rievdá min
persovnnalašvuohta máilmmis gos mii eallit dan rájes go
riegádit. Dat gohčoduvvo
sosialiseremin.
Vuosttamuš sosialiseren dáhpáhuvvá ruovttus. Doppe
oahppat mii lea boastut ja riekta, dehálaš ja joavdelas, čáppa
ja ropmi, buorre ja bahá. Mánáid buoremus oahppanvuohki
lea áddestallet olles- dahje rávisolbmuid láhttenvugiid. Sii
leat čeahpit áddestaddet rávisolbmuid, go guldalit maid sii
dadjet!
vuolpu:
kjole
doaba:
begrep
