41
Gárren- ja návddašanávdnasat – reakšuvnnat ja sivat
Duhpát
Duhpát lea návddašanávnnas mas lea
nikotiidna
, mirkko
masa lea álki darvánit. Duhpát ii leat gárrenmirkko, ja olbmot
eai juhkaluva dahje šatta ártegin go cahkkehit duhpáha.
Muhto borgguheaddji dagaha alcces stuorra dearvvašvuođa
vahágiid. Eahpitkeahttá oažžu borgguheamis heakkaváralaš
dávddaid, dego geahpesborasdávdda ja váibmovigiid. Borg
guheamis oažžu maid romis liikki, romis bániid, šieđđaluvvá
johtileappot ja vuoiŋŋanas háisu. Duhpát háisu biktasiin
ja vuovttain. Dálus gos olbmot borgguhit, lea duhpát
seinniin ge. Borgguheaddjit lasihit earáide maid dearvvaš
vuođaváraid, eai dušše alcceseaset. Áhpehis nissonat geat
borgguhit, sáhttet ohkái dagahit vigiid. Váhnemat geat
borgguhit, vaháguhttet mánáid dearvvašvuođa. Sigareahtat
leat issoras divrasat. Olmmoš gii borgguha 20 sigareahta
beaivvis, geavaha badjel 25 000 ruvnnu jagis duhpáhii.
Buot dien dihtet olbmot, muhto dattetge borgguhit vaikke
sii leat jierbmeolbmot ná muđuige eará sajis eallimis. Mii lea
dan sivvan? Dat boahtá das go duhpát leat dakkáraš mirkko
masa olbmot darvánit, muhto lea mirkko masa mii reageret
iešguđet láhkai. Dan oaidnit dalle go olbmot geahččalit
heaitit borgguheamis. Muhtumat heitet áibbas álkkit, vaikke
leat borgguhan garrasit guhkes áiggi. Earát gal masset eallin
movtta, konsentrašuvnna ja bargomovtta go heitet borggu
heamis. Sii leat njulgestaga darvánan dasa.
Alkohola
Ovdalis áigge olbmot eai
diehtán ahte duhpát ii lean
buorre dearvvašvuhtii.
Ovdal soađi lei dábálaš
addit gánddaide dahje
bártniide sigarehtaid
konfirmašuvdnaskeaŋkan.
Sihke gánddat ja nieiddat
ohppe dávjá borgguhit
vánhemiin.
ohki:
foster
