45
Čiekŋudeapmi
1 Ráhkat listta makkár birrasiin don
finadat vahku áiggis (ruovttus, ceahkis,
ustitjoavkkus, valástallanjoavkkuin jna.).
Čále daid iešguđet rollaid birra mat dus
leat leamaš dáin joavkkuin:
• Ovdamearkan: ruovttus: bárdnin,
unnavielljan, mánáidmánnán
• Ceahkis: oahppin, luohttámušoahppin,
ustibin
2 Ráhkat čoakkáldaga mas lea otná
čábbodatideála. Gávnna govaid mat
čájehit máidnosiid, málliid, popnásttiid
ja valástallansáŋgáriid. Čále báldii
juoidá ideálaid birra. Ságastallet ceahkis
čoakkáldagaid vuođul. Mo din mielas leat
ideálat?
3 Čále lohkkiidčállosa mo Janteláhka
doaibmá. Geavat ovdamearkan
jurddašuvvon dáhpáhusa skuvllas dahje
ustitjoavkkus.
4 Loga cealkagiid:
Du ustibat vurdet du leat guhká olgun
eahkedis.
Váhnemat gis vurdet du árrat boahtit
ruoktot eahkedis.
Oahpaheaddji gis vuordá ahte don čálát
stiilla rivttes áigái.
Válbmejeaddji vuordá ahte don boađát
juohke hárjehallamii ja buot gilvvuide.
Čále diekkár cealkagiid iežat bargogirjái.
Makkár vuordámušaid deaividat don?
Maid mielddisbuktet garra vuordámušat?
Digaštallet ceahkis.
5 Oza áviissas nuorraolbmo gova. Makkár
iešdovdu lea dan nuorraolbmos? Ráhkat
heivvolaš teavstta govvii.
6 Ráhkat vuoste-máinnusáŋggirdeami
mii galgá vuosttildit govvageavaheami
nuorraolbmuin.
7 Geat du birrasis váikkuhit eanemusat
dutnje (bearaš, ustibat, skuvlaskihpárat,
siidaguoimmit dahje earát)? Manne don
gáttát nu lea?
GUORAHALLAN
Buot mii dus lea ja mii lea du birrasis, lea
mielde ráhkadeamen du identitehta.
Ollu sámi nuorat geavahit ollu searaid
ja jurdagiid go galget gávdnat iežaset
identitehta.
Dáruiduhttin lea dagahan identitehta
váttisvuođaid ollu sámi nuoraide. Dutki
Torkel Rasmussen čállá girjjistis, «Guovtte
gielatvuohta» 1998, ee. čuovvovačča:
Ánne lea suhttan go su vánhemat eaba
hállan sámegiela sutnje. «Maid áigubehtet
dieinna sámegielain. Buorre go oahpaidet
dárogiela», Ánne áhkku láve láhttesit.
Váhnemat oaivvildit ahte sii leat dahkan
dan maid dalle gádde lei riekta, muhto sii
rivvejedje mánáineaset eatnigiela. Dát lea
dagahan váttisvuođaid dáidda mánáide.
Dát heive joavkobargun. Guorahallet dáro
gielat sámi nuoraid identitehta din birrasis.
Makkár identitehta dovdomearkkat bohtet
oidnosii?
