70
mus jagiid leat maiddái jorgaluvvon ja ilbman ođđa sálmmat,
ainnas lullisámi guovllus, ja dat adnojit dássedit girkus ja ipmil-
bálvalusain. Sámi girkoráđis lea guovddášgirkolaš ovddas
vástádusa oaččuhit sálmmaid sámegillii. Dárbbašuvvojit ođđa
sálbmagirjjit sámegillii go olu dálá sálbmagirjjit leat boares
čállingielain. Norgga girku ipmilbálvalusođasteami olis ráhka
duvvojit guokte ođđa sálbmagirjji. Daidda váldet sámegiel sálm
maid, birrasiid 20 sálmma iešguđege dán golmma sámegielas.
Ovdal lei girkus vuostemiella ovddeš oskkoldatlaš govahalla-
miidda ja ritualaide. Dán áigái lea girkus oaidnu rievdan. Musih-
kalaš bealis vuhtto dát bures. Áinnas lullisámi guovllus lea girku
geahččalan čuovuhit sámi musihkkaárbevieruid liturgiijai ja
ipmilbálvalussii. Luohti addá máŋgasii sámi identitehta ere
noamáš nana vugiin. Máŋgasat vásihit ahte sámi árbevirolaš
kultuvrra ovdanbuktimat ipmilbálvalusas eai adno šat vuoste-
vuohtan risttalaš oskui ja identitehttii.
Dovddus lullisámi musihkkar Frode Fjellheim lea leamaš njun-
nošis dán barggus. Son lea ráhkadan CD:t main lea sámi árbe-
virolaš musihkkašuokŋa, maiddái luohti. Son seaguha iežas
musihkkamálle ođđaáigásaš vugiiguin ja geavahage jazza ja
elektrovnnalaš čuojanasaid. Son lea earret eará ráhkadan
Sajve
dans
(1994) ja
Aejlies Gaaltije
(2004). Dát maŋemus namuhuv
von lea atnán vuođđun lullisámi girkolaš liturgiija, seaguhuvvon
suoma, dáža ja eurohpálaš kultuvrrain. Son buvttii dán musihka
ovdan vuosttaš geardde Festspillene i NordNorge oktavuođas
jagis 2000 ja media rámidii dan sakka.
Norgga girku kulturdieđáhusas (2005) ávžžuhuvvo girku láhčit
dili nu ahte sámi álbmot iešheanalis galgá beassat seailluhit ja
ovdánahttit giela, symbolaid ja ovdanbuktinvugiid, nu ahte dat
addá buriid eavttuid ealli ja nana sámi girko- ja kultureallimii.
Girku ávžžuha sámi dáiddáriid ovdánahttit iešguđetlágan sámi
kultuvrralaš ovdanbuktinvugiid ja berre geahččalit gávdnat sym
bolaid ja riitaid sám historjjá ja oskkoldaga vuođul.
B A R G O B I H T Á T
1:
Makkár sámi sálmmaid gávnnat
don sálbmagirjjis/sálbmagirjjiin
mat dus leat olamuttus?
Dovddat go don eará sámi sálm
maid mat du mielas galggašedje
leat girkolaš sálbmagirjjis?
2:
Guldal Frode Fjellheima musih
ka. Mii lea dán musihkas mii dahká
ahte sáhttá dan gohčodit sámi?
Jáhkát go don dán musihkkahámi
girkui heivet?
Ákkastala iežat oainnuid.
3:
Maid jáhkát olbmuid du lagas
birrasis oaivvildit dasa ahte luođi
geavahit ipmilbálvalusas?
Maid oaivvildat don ieš dán gažal
dahkii?
DIGAŠTALLAN
Makkár symbolat ja dáiddalaš
ovdanbuktimat du mielas hei
vejit girkolaš geavahussii sámi
birrasiin?
Makkár sáhtášii
sámi
girku leat
ja mo dan sáhtášii čiŋahit sámi
symbolaiguin?
Makkár sámi kultuvrralaš ov
danbuktinvugiid sáhtášii geava
hit (symbolaid/rituálaid) mat
vulget sámi historjjás ja oskkol
dagas?
