3
Bealátkeahtes Norga biehttalii ovdamearkka dihtii bissehit málbmafievrrideami
Narvikas Duiskii. Danin háliidii Stuorra Británnias bidjat miinnaid osiide
norggarittus. Dan lági mielde bággejuvvojedje duiska skiippat riikkaidgaskasaš
čáziide ja doppe daid vuodjudit.
Vásáhusat vuosttas máilmmisoađis lei okta sivain ahte Duiska háliidii básaid
norggarittus. Stuorrasoađis dárbbašii riika eanet ja eará sajiid soahteskiippaide go
dat maid duiskka hápmanat sáhtte addit. Sii balle giddaneamis Nuortamerrii ja
danin plánejedje mo Norgga galge váldit.
Sullii seammá áiggi galledii Vidkun Quisling iešáŋgirvuođain Hitlera
Berlinas. Das bijai ovdan iežas oainnu “stuorra germánalaš lihttu” birra. Norga ja
Duiska galggaiga ovttas čuožžut, oaivvildii son. Gávnnadeapmi Berlinas várra
lasihii Hitlera beroštumi davviguovlluide ja ahte beassat básaid geavahit
Dánmárkkus ja Norggas gos fallehemiid sáhtte vuolggahit oarjjás guvlui.
Altmark-ášši ja miidnabidjan
Altmark-ášši čalmmustahtii norgga bealátkeahtespolitihka váttisvuođa. “Altmark”
lei duiska skiipa 300 brihttalaš soahtefáŋggain mii ozai heahtehápmana
Jøssingfjord nammasaš vuonas gaskal Egersunda ja Flekkefjorda. Churchillas bođii
gohčus ahte brihttalaš soahtefatnasat galge mannat vuona sisa. Sii manne
“Altmark”fatnasa ala ja luite luovus soahtefáŋggaid. Čieža duiska soalddáha
goddojedje. Norga vuosttildii go ledje loavkidan norgga territoriuma maid dát
brihttalaš operašuvdna sisdoalai, muhto ii ábuhan. Altmark-ášši suhttadii Hitlera
garrasit. Seammás čielggai ahte norgga bealátkeahtesvuođas ii lean ollu árvu.
Duiska plánat váldit Norgga, šadde garrasat.
Cuoŋománu álggus jagi 1940 dihte sihke brihttalaš ja norgga eiseválddit ahte
ollu duiska soahtefatnasat ledje jođus olggos hápmaniin Davvi-Duiskkas. Muhto
dat ii dagahan makkárge stuorra soahteráhkkaneami. Cuoŋománu 8.beaivvi
miidnejedje brihttalaš skiippat Vestasjiekke
olggobealde Narvika bissehan dihtii
málbmafievrrideami Duiskii. Brihttalaččat ledje maiddái nugo duiskalaččat dolkan
ahte nubbi geavahii ovdamuniid norgga bealátkeahtesvuođas. Seammá beaivvi,
beaivvi ovdal duiskalaš falleheami, moittii norgga olgoriikaministtar, Halvdan Koht
(1873-1965) ahte brihttalaččat ledje loavkidan norgga mearraterritoriuma.
