1.3.1 Modeallateaksta Máinnašeapmi

 

Bajilčála: Mun lean čuoigi, čuojaheaddji, oahppi, bivdi ja ollu eará, maiddái nuorra olmmoš.

 

Intro: Mun áiggun dás máinnašit nuoraidromána: Mun lean čuoigi.

 

Girji: Mun lean čuoigi lea sihke somás, hirpmástuhtti fantasiija ja drámá šáŋŋeris.  Dat lea Jovsseha ja Márjjá birra geat leaba nuoraidskuvlaagis, orruba unna gilážis  ja sudno somás ja váivves vásihusaid birra. Girji ii leat oassi makkárge ráiddus. Dat muittuha mu eará girjjiid maid lean lohkan nuoraid eallinvásihusaid birra.  Váldoolbmuid namat, Jovsset ja Márjá,  muittuhit mu juovlaevangeliuma birra (ha ha). Girječálli lea Siri Broch Johansen. Son lea álggus dan čállán dárogillii; Jeg er en skiløper.  Girji lea jorgaluvvon sámegillii Sauli Guttorm bokte, ja ilmmai ČálliidLágádusas jagi 2014.

 

Mo mun vásihin girjji: Girji álgá dan láhkai ahte lohkki bálkestuvvo dan gelddoleamos oassái muitalusas. Dat dahká mu mielas muitalusa gelddolažžan danne go dalle mun dego lohkki illudan dassá go joavddan dasa ja  beasan vásihit mii dát dáhpáhusaid lea, ja manne dat lea nu. Vuosttaš kapihttala maŋŋá huksejuvvo muitalus kronologalaččat dan gelddoleamos oassái mii duođaid hirpmástuhtii mu. Girji loahppá nu ahte dat čuohcá garrasit dovdduide, ja girjji lei váttis bidjat eret go lei boahtán bures johtui, dannego mun beare vuorddán dan dáhpáhusa masa álggus girjjis čujuhuvvo. Muitalusas leat sihke siskkit ja olggul gelddolašvuohta. Lohkki beassá oahpásmuvvat váldokaraktera jurdagiidda ja mo  árvvoštallá ja maid smiehttá. Seammás leat muhtin dáhpáhusat mat dahket gelddolašvuođa maid olbmot eai sáhte váikkuhit dahje hehttet dáhpáhuvvamis. Girjji dáhpáhusat leat oahpes áššit ollu nuoraide, munnje maid ja munnje bohtet oahpes dovddut go logan girjji. Muitalusas leat birasgovvideamit: "Oktii leimme Oskariin goađis.” Dát dáhpáhus muitala čielgasit ahte eallin muitalusas dáhpáhuvvá Sámis.  Olbmuid govvideami ovdamearka: "Na, mun ledjen Josef dahje Jovsset. Guokte nama,okta sámegillii ja okta dárogillii”. Dát lea maid oahpes ášši ja dábálaš ollu sámi nuoraide. Dát girji čuozai munnje garrasit, ja dat lei hui hirpmástuhtti maiddái. Muhtin lohkkit soitet suhttat ja navdit ahte čálli gielista dahje ahte son viggá bostalit ja geahččalit lohkki rievdadit oainnuidis áššiide maid jur ii sáhte digaštallat ja gávnnahit riektan dahje boastujin.

 

Jáhkihahtti vai ii: Girji lea sihke jáhkihahtti ja ii. Muhto mii eat sáhte riekta vástidit lea go riekta, realisttalaš vai ii. Mu mielas magiija doaibmá bures dán šáŋŋerii ja dán muitalussii.

 

Giella: Girjji bustávat lea stuorrát ja das leat eanaš oanehis cealkagat: "Loktejin su lávkka. Dat ii lean iešalddis nu lossat. Loktejin dan iežan čoavjjebeallái.” Muhtin cealkagat leat guhkit ja dalle gokko lea listen, omd maid soai páhkkiiga lávkii. Girjjis leat replihkat mat dahket muitalusa ealasin: "-Lei go fiinna mátki, Jovsset? Son jearai ja boagustii.” Čuorvvas: JUO, MUS LEA GUOLLI! Stuorra bustávat čájehit ahte dát lei erenoamáš somá. Teavsttas leat uhcán suopmansánit, ja mun jáhkán dat lea dannego dat galgá leat álki lohkat ja áddet. Čálli govve sániiguin daguid, olbmuid ja birrasa.  Dás okta ovdamearká: "...de jotken cummát su ruovttoluotta dego in livčče ožžon borramuša guhkes áigái”. Mu mielas giella heive bures sisdollui. Das eai leat ollu váttis sánit. Álggus lei lossat lohkat, muhto go ledjen lohkan muhtin áigge, de manai geahppaset. Giella ja sánit leat dábálaččat.

 

 

Čoahkkáigeassu: Girji lea mu mielas muhtinlágan váruhus dahje muittuhus nuoraide. Mun jáhkán ahte girječálli háliida čájehit man iešguđetláganat mii olbmot leat ja ahte mis leat iešguđetlágan iešvuođat,  ja  beroštat ja leat čeahpit iešguđet doaimmain, ja man dehálaččat ustitbat ja bearaš leat nuoraide. Mii nuorat han dávjá háliidat leat nu mo buot eará nuorat ja áinnas nu mo dat pop:a nuorat leat ja gárvodit ja doaimmahit. Dan birra lean mun jurddašan maŋŋá go lean geargan lohkamis girjji. Girjji buoremus oassi lea loahppa mii čuohcá go leat bures oahpásmuvvan daid iešguđet nuoraide. Girjji fuonimus bealli lei dat guhkes čilgehus meahcásteamis. Soaitá muhtimiid mielas dat lea miellagiddevaš. Ávžžuhan buohkaid lohkat dán girjji ja smiehttat dan birra mii lea eallimis dehálaš.

 

 

ČálliidLágádus

TjaelijiBerteme - TjállijAlmmudahka - ForfatternesForlag - AuthorsPublisher

 

 

Kárášjohka

Fitnodatgeaidnu 13

9730 Kárášjohka

 

Fanasgieddi

Báktegeaidnu 14

9845 Deatnu

 

 

Digitála oahpponeavvuid doaimmaheaddji

digitala@lagadus.org

 

 

Doaimmahus

poasta@lagadus.org

Digitála Oahpponeavvut