58 / 98
57
Eará eamiálbmogiid oskkut
Eamiálbmogiid muitalusain máilmmi birra leat olu eallit. Mii gullat ieš-
guđetlágán elliid birra: elliid birra mearas, eatnamis ja áimmus. Buoh-
kain leat sierra mihtilmasvuođat ja erenoamáš iešvuođat. Danne ferte
olmmoš oahppat doahttalit elliid iešguđetge vugiin, dan mielde geat
sii leat. Olbmuid ja elliid gaskka lea maiddái lagas oktavuohta. Muh-
tumat sáhttet gohčoduvvot áhkkun dahje áddján, earát fas oabbán ja
vielljan. Myhtain muitaluvvo dan áiggis go eallit hupme ja elle dego
eará ge olbmot. Historjjáid čađa leat olbmot váldán oahpu elliin, áđ-
đestallan daid go dánsot ja áđđestallan daid jienaid go lávlot. Dáin-
nalágiin gulahalle elliiguin. Muhtun Cree-indiána dajai: “Dološ áigge
sáhtte eallit ja olbmot humadit seammaládje go mun humadan iežan
bearrašiin juohke beaivve. Leat ain muhtumat mat máhttet, muhto eai
leat oallugat.” Noaidi guhte lei servodaga oskkolaš jođiheaddji, máhtii
dán. Son ipmirdii čiegus áššiid ja máhtii geavahit elliid, dahje goit sin
vuoiŋŋalaš várjaleddjiid, veahkkin iežas barggus. Muhtun elliide ledje
buorit, earáin fas balle. Muitalusain ilbmet muhtumat vearálažžan,
earát fas sága gaskkusteaddjin, ustibin, várjaleaddjin dahje veahkkin.
Eamiálbmogat leat doloža rájes leamaš bivdoolbmot geain lei
lagas oktavuohta sálašelliiguin. Dat go atne elliid nu árvvus, vulggii
sin eallinvuogis. Muhtun indiána dajai: “Dán áigge mii eaddudit elliid.
Dat sáhttá dagahit ahte eallit jávkkodit min guovdu. Dat sáhttá dáh-
páhuvvat. Dán áigge ii leat šat nu mot dalle lei go mun ledjen nuorra.
Olbmot eai šat ipmir elliid. Sii guđet ain fertejit bivdit birgejumi dihte,
sii ipmirdit ahte eallit leat dego mii ieža. Dat sáhttet jávkat eai ge šat
boahtit ruovttoluotta.” Dát olmmái diđii ahte lea dehálaš ipmirdit elliid
luonddu, muđui ii sáhte šaddat čeahpes bivdoolmmái, ja dan gal fertii
leat jus galggai birgehit iežas ja bearraša. Lagas oktavuohta elliiguin
bođii maiddái oidnosii dan bokte ahte navde duovdagiid dan mielde
makkár eallit doppe ledje. Dat sáhtii leat buorren veahkkin bivddus.
Maiddái olbmot sáhtte navdojuvvot elliid maŋis. Indiánat gohčodedje
mánáideaset ovdamearkka dithe Billy Luossa, Michael Goaskin,
Charlotte Ruohtti-Rieban, ja muđui leat indiánalaš namat nu go Crazy
Horse ja Black Elk dovdosat. Máhttu ja ipmárdus elliidmáilmmi birra
boahtá čielgasit ovdan sániin maid Qaqourtingneq Netsilik-álbmogis
Kanadas dajai:
Muhtomin lei fámolaª noaidi guhte háliidii geah∏∏alit mot lea eallit
meahceeallin, ja nu son divttii ieΩas oππasit riegádit ieªguπetge eallin.
Álggos son ªattai guovΩan. Dat lei váttis ja lossa eallin. Son lei álo vád-
joleame. Vel seavdnjadin nai ªattai vánddardit ja ohcat biepmu.