190
Interneahtta – duohtavuođat ja eahpeduohtavuođat
Diehtojuohkin- ja gulahallanteknologiija (IKT) lea rievtti
mielde oktasašnamahus mo vieččat, barggat, rájat, čájehat
ja sáddet dieđuid elektrovnnalaš veahkkeneavvuid bokte.
Diehtohivvodat lea vaikko man ollu, nu ahte gažaldat šaddá
mo válljet. Lea dehálaš ahte hábme čielga čuolbmačilgehusa
vai diehtá maid ohcá ja makkár vástádusa háliida oažžut. Lea
stuorra gáibádus ahte lea iešráđálaš, ja du árvvut ja norpmat
iskojuvvojit go neahtas gávdnojit ollu boasttu dieđut.
Interneahtta oažžu stuorát ja stuorát mearkkašumi ja lea dat
joavkodieđihangaskoapmi mii lassána eanemusat. Lea reai
du man sihke journalisttat ja earát sáhttet geavahit beassat
diehtit mii dáhpáhuvvá máilmmis. Jus dáhpáhuvvá juoga
ovdamearkka dihtii USA:s, de sáhttá gávdnat interneahtas
nugo ovdamearkka dihtii Washington Postas maid dat čállet
dan birra.
Interneahtta/Web-fierpmádat lea máilm
mi viidosaš dihtorfierpmádat. Juohke
áidna dihtor mii lea čadnon fierpmádahkii
dihto láhkai, lea iešheanalaš ovttadat.
Ii leat guovddáš mii stivre interneahta.
Dábáleamos oktavuohta internehttii lea
WorldWide Web (WWW) bokte.
WWW
(World Wide Web) sisttisdoallá
siidduid teavsttaiguin, govaiguin ja
jienaiguin. Siiddut leat čadnon oktii
nu
gohčoduvvon
hyperateavsttain.
Hyperateaksta lea merkejuvvon alit ivn
niin. Go deaddila dasa, de beassá eará
siidui dahje eará dokumentii neahtas.
Ii dárbbaš smiehttat gos máilmmis
diehtu lea ráddjon. Dan dihtet dihtor
prográmmat.
URL:
Buot dokumeanttain, govain ja
jietnafiillain interneahtas lea čujuhus, URL
(Uniform ResourceLocator). URL dagaha
ahte buot dihtorat mat leat interneahtas,
sáhttet gávdnat dan čujuhusa.
Govdafierpmádat
lea vuohki sáddet
digitála dieđuid alla leavttuin sierra el-
jođđasa bokte.
Fierpmádat.
Ollugat bidjet guokte dahje
eanet dihtoriid oktii fierpmádahkan:
1. LAN
lea oaniduvvo sánis Local Area
Network ja geatná báikkálaččat oktii
guokte dahje eanet dihtoriid el-
jođđasa bokte. Oktavuohta dihtora ja
čálána gaskkas lea maid LAN.
2.WLAN
lea čadnon oktii ná: W, wireless
(sráŋggaheapme) ja LAN. Sráŋggahis
fierpmádat lea otne buot dábálamos
ruovttuin. Muhto sihkkarvuođa haga
sáhttá ránnjá dahje vaikko gii beassat
du dihtorii.
Guovddáš doahpagat:
sráŋggaheapme:
trådløs
čálán:
skriver, skriveenhet
čuolbmačilgehus:
problemstilling
