40 / 74
39
dušše militearas, muhto maiddái ámmátdoaimmain ja gávpe-
doaimmain. Sis lea dávjá stuora politihkalaš fápmu servodagas.
- Giehmánnit, duojárat ja boanddat galget bargat dan ovdii ahte
servodat doaibmá. Dán luohkás lea dávjá olu ruđalaš fápmu
servodagas.
- Bálvvát galget veahkehit eará luohkáid čađahit doaimmaidea-
set. Sis lea unnit árvu sihke sosiálalaččat ja oskkolaččat, ja
danne eai leat sis nu olu vuoigatvuođat.
Dán luohkkávuogádaga olggobealde leat dat luohkáheamit. Sii bar-
get dakkár bargguid maid earát eai fuola danne go dat mielddisbuktet
heittogis karma. Luohkáheamit šaddet dávjá orrut iehčanassii sierra
gávpotosiin. Maŋŋel go India fas oaččui iešheanalašvuođa, de leat
máŋggaládje geahččalan buoridit dán luohká diliid.
Luohkkávuogádaga lassin lea
kástavuogádat (jati)
. Kástavuogá-
dat lea oskku vuođul čilgejuvvon dihto njuolggadusaid mielde. Dán
áigge lea India álbmot juhkkojuvvon badjel 3000 kástii ja leat garra
njuolggadusat das mot guđege kástta olbmot galget láhttet eará kást-
ta olbmuid vuostá. Almmolaččat lea kástavuogádat heaittihuvvon,
muhto geavatlaččat ii leat leamaš álki rievdadit dakkár vuogádaga mii
lea máŋga duhát jagi boaris.
Vuosttaš golmma luohká dievddut ellet eallima njealji dásis dihto
geatnegasvuođaiguin:
- Oahppidássi go galgá guorahallat daid bassi čállagiid ja oahp-
pat daid oskkolaš njuolggadusaid.
- Bearašdássi lea dat áigodat go náitala, oažžu mánáid ja bargá
fuolahit bearraša.
- Aktoássandássi boahtá maŋŋel go mánát leat nu sturron ahte
birgejit ieža. Dalle galgá isit guođđit iežas bearraša ja opmoda-
ga ja ásaiduvvat aktonasvuhtii meahccái.
- Askehtadássi lea eallima maŋemus oassi go galgá akto vánd-
dardit birra fásta orrunsaji haga ja ráhkkanit guođđit dán eallima
– ja jus lea vejolaš, guođđit riegádeami, jápmima ja ođđasis-
riegádeami birrajođu (
samsara
). Dát oskkolaš luvven gohčo-
duvvo
moksha
.
Nissonolbmuid eallin juhkkojuvvo muhtomin golmma dássái: náital-
keahtes, náitalan ja leaska. Ovdal go náitala, de galgá son veahkehit
bearraša viessobargguiguin ja eará doaimmaiguin. Go náitala, de
galgá son riegádahttit mánáid ja hoidet ruovttu ja bearraša. Dát reh-
kenastojuvvo nissonolbmo deaŧalaččamus eallindássin. Jus báhcet