Skuvla speadjalastá dan servodaga gos dat doaibmá. Skuvlla deháleamos bargit leat oahpaheaddjit, muhto maiddái skuvlla oahpaheaddjit ja skuvlla bargit leat oassin dan servodagas gos skuvla doaibmá.
Seammás lea nu ahte sihke rektor, oahpaheaddjit ja skuvlla bargit leat virgáduvvon almmolaš ásahussii, skuvlii. Sin servodatváldi lea ovddidit ohppiid oahppama, ovdáneami ja bajáshuksema. Sin priváhta árvvut, guottut ja dagut maid sii leat ovddidan dan servodagas mas sii leat oassin, váikkuhit sidjiide geaid ovddas ja geaiguin sii barget. Danne rektor, oahpaheaddjit ja eará skuvlabargit ja profeššunealla ámmátolbmot fertejit dárkilit árvvoštallat ja gozihit ahte sin priváhta árvvut, guottut ja dagut eai šatta mielde skuvlaárgabeaivái. Profeššunealla oahpaheaddji lea diđolaš iežas profeššunealla oahpaheaddjirollii. Dan son geavaha go diđolaččat čájeha máhtu, dieđuid, árvvuid ja guottuid ceahkkelanjas. Dat mearkkaša ahte sii eai sáhte ja galgga iežaset priváhta láhttenvugiid ja hállanvugiid fievrridit ja praktiseret skuvllas jos dat eai soaba skuvlla árvvuid, guottuid ja ulbmiliid mielde.
Ii mihkkege mearkkaš nu ollu mobbenloguide go dan ahte oahpaheddjiin lea buorre dilli, lea liekkus, lea vuogas rumašgiella, lea vuogas hállanjietna ja ahte son vállje vuogas sániid gulahallamis. Sus lea liekkus ja čielga jođihanvuohki, son lea stáđis ja oadjebas ja berošta. Son dastán bisseha unohis láhttenvugiid ja loavkidemiid ovdal go leavvá mobbemii, ja láhtte relašuvnnalaččat buot ohppiid ja váhnemiid ektui vuohkkasit. Dán láhkai son čájeha ahte son liiko sidjiide olmmožin, ja háliida sidjiide buoremusa. Jos dát oasit eai doaimma nu mo dás čilgejuvvon, de son ferte farggamusat hárjehallagoahtit ja bargagoahtit rievdadit iežas oahpahusvugiid.
Jos oahppit galget oahppat buriid/heivvolaš láhttenvugiid, de sii dárbbašit positiiva rávisolbmoovdagovaid geain leat dakkár láhttenvuogit maid mii háliidit ahte oahppit galggašedje ovddidit.
Duohta eallimis ii leat nu ahte oahpaheaddjit álo láhttejit relašuvnnalaččat ja nu mo vurdo sis. Lea datte vuordámuš ahte oahpaheaddjit barggus geahččalit nu bures go sáhttet, ja eanaš áiggi/dábálaččat láhttejit vuogas láhttenprinsihpaid mielde ja oppalaččat leat buorit ovdagovat.
Iežas oahpahusvugiid vákšut lea jámmat, systemáhtalaččat ja kritihkalaččat geahččat iežas oahpahanvugiid ja mo dat váikkuhit ohppiid oahppamii. Berre gal ráhkkanit dasa ahte árvvoštallat iežas ja earáid sáhttá bávččagit ja dovdot unohassan.
Mii leat ráhkadan gihppaga mas leat bargobihtát mat sáhttet leat ávkin kártet árvvuid, guottuid ja daguid ja dan láhkai fuomášit ja divvut daguid ja láhttenminstariid mat eai soaba positiivvalaččat ovddidit ohppiid oahppamii, ovdáneapmái ja bajáshuksemii. Reflekterengažaldagat. Dákkár bargui gáibiduvvo bargoveaga siskkobealde oadjebasvuohta, luohttevašvuohta ja dáhttu rievdadit bargovugiid.
Sáhttibehtet maiddái PP-bálvalusain soahpat ja ovttas bargat kártet árvvuid, guottuid ja daguid mat praktiserejuvvojit ja čájehuvvojit skuvlaárgabeaivvis.
Oahpásmuva bures iežat ohppiiguin. Dearvvat/buorástahte sin juohke beaivvi, oainne su ja geavat su nama. Geavat relašuvnnagierddu dasa ahte fuomášit geaiguin don it leat ollu ovttastallan ja geaidda it leat čájehan beroštumi guhkes áigái. Relašuvnnagierdu + Ásahit ja hukset relašuvnna
Ásahehket ja geavahehket aktiivvalaččat dan fiinna sámi doahpaga; skuvlaviellja ja skuvlaoabbá. Sániin ja doahpagiin lea stuorra fápmu. Sániid maid mii válljet dávjá geavahit šaddet dađistaga oassin mis ja iežamet máilmmiáddejumis ja geahččanguovllus.
Ásahit áigeplána/plána goas ságastit ovttaskasohppiin. Dat berre dahkkot sullii juohke nuppi vahkus. Daga dán dáhpin, dahje sáhttá maid dáhkkot oahppanguoimmi molsuma oktavuođas. Don beasat de gullat ollu ja oahppit eai loavkit ja mobbe go dihtet ahte sin dagut fuomášuvvojit.
Plánet tuvrraid/oahppomátkkiid main lassin dasa ahte oahppat birget ja fága, lea oahpásmuvvan, ovttasbargu ja ovttastallan guovddážis.
Skuvllat dárbbašit ollu sáhkkes ja dihtomielalaš inspiserenoahpaheddjiid olgun bottuin. Sii galget muhtomin, jos dárbu, jođihit friddjabottuid. Stoahkannjuolggadusat ja speallannjuolggadusat leat dávjá vuođđun riidduide ja sáhttet dagahit boahttevaš oahpahusbottu váttisin. Čielggadehket njuolggadusaid ja ásahehket speallan- ja stoagusbáŋkku. Bovdejehket vuorasolbmuid boahtit čájehit stoahkamiid ja spealuid maid sii spelle ja stohke mánnán, dahje fitnet kurssas oahppamin ollu iešguđetlágan stoahkamiid ja lášmmohallanstoahkamiid. Buot oahpaheaddjit galget seammá láhkai meannudit bottuid ja njuolggadusaid. Dat mearkkaša ahte buot oahpaheddjiin galget leat seammá vuordámušat ja váikkuhusat láhttenvugiide. Dát galget maid gaskkustuvvot váhnemiidda váhnenságasteamis. Link: Inspiserenrutiinnat.
Evttohus oahpahusbottuid rutiinnaide, maid dii sáhttibehtet árvvoštallat ja heivehit iežadet árgabeaivái, gávdnabehtet neahttasiiddus, Oahpahusbottuid rutiinnat.
Dahkat plána mii čájeha goas oahppit galget molsut oahppoguoimmi (OG) ceahkis. Dát berre goit oktii juohke nuppi, goalmmát vahkus dahkkot. Sihkkarastit ahte oahppit šaddet buot skuvlavieljaiguin ja skuvlaoappáiguin oahpásmuvvat ja bargat ovttas. Oahppanguimmiid árvvoštallanskovvi + Oahppanguoibmi
Oahpahusas: Čuovvut njuolggadusaid maid oahppit ovttas dinguin leat čállán ja leamaš mielde hábmemin. Leat proaktiiva ja fokuseret positiiva ja buriide láhttenvugiide. Dat ii mearkkaš dan seammá ahte oahpaheaddji ii galgga «oaidnit» ja reageret fuones, ja ii dohkálaš láhttenvugiide (maid oahppit leat ieža šiehtadan ja čállán). Daid galgá son dastán váldit ovdan priváhta ságastallamis dainna oahppin gii rihkku njuolggadusaid, ja váikkuhusaid mat čuvvot.
Válljet mobbenbargoteama. 5-6 olbmo. Oahppobirasguovddáš/Læringmiljøsenter Stavangeris kurse ja veahkeha skuvllaid cegget dakkár teama: SIM – «Skolens innsatsteam mot mobbing». Das sáhttá maid rektor, skuvladearvvašvuođabálvalusa- ja váhnenovddasteaddji leat mielde. Sii galget kursejuvvot erenoamážit «oaidnit» ja fuomášit mobbema ja čiegus mobbema. Sii galget bures hárjehallat skuvlla plána bissehit ja čuovvulit mobbenáššiid mat fuomášuvvojit. Mii evttohit dás bissehanságastallanvuogi:
Ovttas šiehtadit ja deavdit oahppobiraslaš doaimmaid skuvlla oahppobiras-jahkeplánii. Loga teavsttaid ja oahpa spealuid ja geahča filmmaid mat leat reaidun dán oahpponeavvobuktagis. Dat orrut visot oahppanresurssaid vuolde, neahttasiiddus. Lasihehket áinnas maiddái eará reaidduid, spealuid ja filmmaid mat din mielas leat buorit ja heivejit oahppobiraslokten-fáddái.
Ovttas šiehtadit ja deavdit sosiála gelbbolašvuođa-plána ja čuovvut dan. Skuvlajagi oahppobirasplána.
Maid galget váhnemat/lagasbiras bargat? Jos du mánná mobbejuvvo skuvllas, ja skuvla ii nákce dan bissehit, de galggat dieđihit ášši stáhtahálddašeaddáji. Loavkideapmi ja mobben lea servodatváttisvuohta,
Maid galget oahppit bargat? Ohppiin lea vuoigatvuohta cealkit juohke áššis mii guoská sidjiide, joavkun ja ovttaskasmánnán (mánáidkonvenšuvdna art 12 ja § 9 A-8). Nu ahte
Maid galget oahpaheaddjit bargat? Árvvoštallat ja vákšut iežaset profešunalitehta Skuvla speadjalastá dan servodaga gos dat doaibmá. Skuvlla deháleamos bargit leat oahpaheaddjit, muhto maiddái skuvlla oahpaheaddjit
Maid galgá skuvladearvvašvuođabálvalus bargat? Skuvlla lea máŋgga dáfus šaddan dehálaš bajásšaddan- ja sosialiserenásahus. Ollu mánát ja nuorat besset dán sosialiserenásahusas hárjehallat ja oahppat buriid ovttastallanvugiid.
ČálliidLágádus AS
Fitnodatgeaidnu 13
Postboks 140
N-9730 Kárášjohka
Telefovdna:+47 78 46 83 30
Org.nr: 997 009 460 MVA