220
Go ráŋggáštusášši lea čuožžilan, de dutká
politiija ášši. Jus várohuvvon olmmoš váldo
giddagassii, de lea son áššáiduhtton ja dalle
sus lea vuoigatvuohta advokáhttii.
Dutkanrievttis
lea dušše okta duopmár.
Duođalaš áššiin sáhttá mearriduvvot háldo
giddagas. Ovdal go ášši boahtá duopmo
stullui, de dutká vuos politiija ášši, ja áššás
kuhttin-eiseváldi sáhttá vuolggahit ášši
várohuvvoma vuostá.
Gávdnojit máŋggalágan duopmostuolut
dahje riekteásahusat: diggegoddi, lága
mánneriekti ja Alimusriekti.
Duomu sáhttá guoddalit, mii mearkkaša
ahte dat gieđahallojuvvo ođđasit alit riekte
ásahusas.
Diggegottis leat golbma duopmára ráŋg
gáštusáššiin: oahppan jurista ja guokte
dábálaš olbmo geain ii leat jurdihkalaš
oahppu (álbmotduopmárat). Áktor dahje
guoddaleaddji ovddasta áššáskuhttin
eiseválddi. Bealušteaddji galgá gozihit su
beroštumiid gii lea áššáskuhtton.
Norggas gávdnojit guhtta lágamánnerievt
ti. Dain leat golbma fágaduopmára ja
njeallje álbmotduopmára ráŋggáštusáššiin.
Muhtumin nammaduvvo jury mas leat logi
álbmotduopmára. Jury sáhttá dušše ceal
kit das ahte lea go sivalaš vai ii. Golbma
fágaduopmára ja njeallje álbmotduopmára
celket duomu.
Alimusriektái ii boađe áššáskuhtton olm-
moš eai ge vihtanat, dušše áktor ja
bealušteaddjit ja Alimusrievtti vihtta
duopmára. Sin bargun lea mearridit
dehálaš prinsihpalaš gažaldagaid, ii sivalaš
vuođagažaldagaid.
Duopmu sáhttá leat evttolaš dahje eavt
tuheapme. Eavttuhis giddagasduopmu
mearkkaša ahte dalle lea bággu čohkkát
ja evttolaš giddagasduopmu lea duopmu
mii boahtá fápmui jus ođđa rihkkosat dahje
vearredagut dahkkojit.
Siviila áššit leat riiddut, soahpameahttun
vuohta gaskal guovtti bealálačča. Riido
áššin sáhttet leat ovdamearkka dihtii
guohtoneatnamat dahje guolástansajit,
árbejuohku ja earráneamit.
Siviila áššiide ii leat politiija ii ge áššáskuht
tineiseváldi seaguhuvvon.
Riiddu geahččalit vuos álggos čoavdit
soabahanráđi bokte. Jus ii sohppojuvvo,
de boahtiba sihke ášši vuolggaheaddji
ja ášši vástideaddji diggái iežaska bealu
šteddjiiguin. Siviila ášši sáhttá guoddalit.
GAŽALDAGAT
1 Mii lea erohus gaskal várohuvvon ja
áššáskuhtton
2 Geat leat dutkanrievttis?
3 Geat leat mielde Alimusrievttis?
4 Maid oaivvildit dainna: evttolaš duopmu
ja eavttuhis duopmu?
Čoahkkáigeassu
