138
Demokratiija
Demokráhtalaš riika lea dakkár gos ássit friddja válggaid
bokte válljejit geat galget stivret. Válggat lágiduvvojit
njuolggaduslaččat, ovdamearkka dihtii juohke njealját,
viđát dahje guđát jagi. Ferte reguleret válggaid dán láhkai.
Jus ii, de sáhttet sii geat válljejuvvojit, joatkit stivret vaikko
man guhká.
Demokráhtalaš stivrenvuogit sáhttet leat iešguđet láganat,
ja leat maid demokratiijat iešguđet dásis. Sáhttá dadjat
ahte demokratiija dovdomearka lea ahte das leat friddja,
čiegus válggat. Dan lassin das lea sátnefriddjavuohta,
oskufriddjavuohta ja čoahkkananfriddjavuohta.
ON maiddái eaktuda ahte olmmošvuoigatvuođaid galgá
árvvusatnit. Mearkkaša earret eará ahte olmmoš dárbbaša
borramuša, buhtes čázi, biktasiid, viesu ja barggu. Demo
kratiijas ii galgga oktage biddjot giddagassii lága ja duomu
haga. Ferte čuovvut riektesihkkarvuođa prinsihpaid. Meark
kaša ahte juohkehaččas lea vuoigatvuohta oažžut su ášši
meannuduvvot duopmostuolus.
Diktatuvra
Diktatuvrralaš stáhta lea riika gos ássit eai beasa válljet gii
galgá stivret riikka. Diktatuvra lea eahpedemokráhtalaš.
Muhtin riikkain eai obanassiige lágit válggaid. Dábálamos
lea dušše vejolaš jienastit ovtta bellodaga ja ovtta dihto
evttohasa.
Diktatuvrras váilu maiddái sátnefriddjavuohta, oskufriddja
vuohta ja čoahkkananfriddjavuohta. Mearkkaša ahte dát
friddjavuođat leat garrasit gáržžiduvvon. Leat seamma
olbmot geat sihke mearridit lágaid ja dubmejit. Dain riikkain
ii leat dat golmmajuogu fápmu man mii dovdat. Lea dávjá
nu ahte sii geat vuostálastet dán ráđđenvuogi, biddjojit
giddagassii. Biinnideapmi lea dábálaš, ja ollu diktatuvrrain
lea jápminduopmu dábálaš.
Leat máŋggalágan diktatuvrrat, seamma láhkai go leat
máŋgga lágan demokratiija vuogit. Militearas lea dehálaš
rolla diktatuvrras, danin go lea lagaš oktavuohta soahte
veaga ja riikka oaivámuččaid gaskkas. Seammá lea politiija
jeavddalaš, njuolggaduslaš:
regelmessig
evttohus:
forslag
evttohas
: kandidat
evttohasvuohta:
kandidatur
golmmajuogu fápmu:
tredeling av
makt
mearrideaddji:
dás: avgjørende
stuimmáskit:
gjøre opprør
