17 / 74
16
várra dadjat girjjit, danne go Talmud lea hui stuoris. Vuosttaš Talmud-
deaddileamis 1523:s leat olles 18 girjji! Dáin girjjiin leat guorahalla-
mat báhkkomiid ja njuolggadusaid dáfus, mot galgá eallit riekta Ipmila
dáhtu mielde, ja olu muitalusat ja bassimáidnasat juvddálaš historj-
jás.
Juvddálaš basit
Juvddálaččaid historjá lea sihke dramáhtalaš ja gelddolaš. Dát histor-
já lea eambbo go dušše boares muittut juvddálaččaide. Historjá
geardduhuvvo jeavddalaččat sihke ruovttuin ja synagogas, erenoa-
mážit daid olu juvddálaš basiid oktavuođas.
Sábbát: bassebeaivi
Juvddálaš bassebeaivi gohčoduvvo hebrealaš gillii
shabbat
ja ávvu-
duvvo lávvordagaid. Dat lea namuhuvvon dan logi báhkkomis: “Ane
muittus ahte don bassin anát vuoiŋŋadanbeaivvi”. Sábbát galgá muit-
tuhit juvddálaččaide dan lihtu mii lea Ipmila ja olbmuid gaskka, ja
ahte Ipmil attii Lága Movssesii Sinai-váris. Beaivi ávvuduvvo maiddái
muitin dihte ahte guđa beaivvi sivdnideami maŋŋel vuoiŋŋastii Ipmil
dan čihččet beaivvi, sábbáha.
Juvddálaččat álggahit sábbátávvudeami bearjadaga juo go
beaivváš luoitáda. Dalle ii galgga šat rumašlaš bargguid bargat. Oal-
lugat mannet synagogai bearjadateahkeda. Go ollejit fas ruoktot, de
cahkkeha bearaš sábbátčuovgga ja rohkadallá. Dasto boradit feasta-
mállásiid. Olu bearrašat lávlot ja lohket bihtáid dain bassi čállagiin.
Lávvordat ovdalgaskabeaivvi lea ipmilbálvalus synagogas čála-
lohkamiin, rohkosiin ja lávlumiin. Visot synagogain lea stuora Tora-
rulla maid vurkkodit sierra skábes. Ipmilbálvalusa oktavuođas váldet
Tora olggos ja guottašit dan birra. Dasto biddjo Tora lohkanbeavdái ja
čoakkalmasjođiheaddji lohká das bihtá. Dasto gohččojuvvojit čieža
olbmá boahtit buressivdnidit lohkama ja dasto lohket bihtá profehta-
girjjiin. Loahpas loktejuvvo Tora-rulla bajás, gissojuvvo čoahkkái ja
biddjojuvvo fas skábii ovdal go ipmilbálvalus joatká.
Pesach: beassášmeassut
Juvddálaš beassážat ávvuduvvojit olles vahku muitin dihte juvddálač-
čaid báhtareami Egyptas dalle go guđđe iežaset šlávvabarggu máhc-
can dihte ruovtturiikii Israelii. Dát lei dat riika maid Ipmil lei lohpidan
Abrahamii ja mii galggai leat sin ruoktu.