54 / 154
Demokratiija
Demokratiija mearkkaša
álbmotstivren. Dat fas meark
kaša ahte riikka ássit mearridit
mo ja geat galget riikka stiv-
ret. Jos riikka demokratiija gal-
gá doaibmat, de leat riikka ás-
siin muhtin vuoigatvuođat. Sis
leat sátnefriddjavuohta, osku
friddjavuohta, ja sii galget
oažžut oahpu ja veahki. Sin
ii sáhte bidjat giddagassii ov-
dal go ášši lea dikkis mean
nuduvvon, ja sii galget sáht-
tit friddja ásahit servviid mat
ovddidit sin beroštumiid. De-
mokratiijas eai leat dušše
vuoigatvuođat, muhto maiddái
geatnegasvuođat. Demokra-
tiija ovdána ja doaibmá go ol-
bmot dihtet ja čuvvot iežaset
geatnegasvuođaid. Sii galget
jienastit válggaide, oahppat,
máksit vearu, čuovvut lágaid ja
njuolggadusaid, ja váldit ovd-
dasvástádusa iežaset daguin.
Eahpedemokratiija
Muhtin riikkain lea diktatuvra.
Dat mearkkaša ahte lea okta,
dahje dušše moattis geat stiv-
rejit olles riikka. Doppe eai leat
bellodagat maid olbmot sáht-
tet jienastit.
Diktáhtor
ja su
mielbargit ásahit lágaid iežaset
oaiviliid mielde, ja riikka álb-
mot ii beasa leat mielde mear-
rideamen mo riika galgá stiv-
rejuvvot. Sii mearridit maid
áviissat ožžot čállit ja makkár
prográmmat TV:s ožžot oidnot.
Dán láhkai sii háliidit čiehkat
iežaset daguid. Sii eai hálit
ahte
máilmmeservodat
gal-
gá gávnnahit mii dáhpáhuvvá
sin riikkas. Sii geat eai leat ovt-
taoaivilat politihkain ja vigget
vuostálastit láhkamearrádus-
aid, sáhttet biddjot giddagassii
dahje goddot. Sosiála mediat
nu go facebook ja youtube leat
dagahan váttisvuođaid dikta
tuvrraide čiehkat vearredaguid
ja illástemiid álbmoga vuostá.
Politihkalaš báhtaread
djit ja dorvoohccit
Politihkalaš báhtareaddjit ja
dorvoohccit leat olbmot geat
leat
gártan
báhtarit diktatuv-
rastáhtain. Doppe sii leat áito-
juvvon jos leat cuiggodan stiv-
rejumi, dahje oaivvildan juoga
eará go diktáhtor ja su mielbar-
git. Ollu báhtareaddjit ja dorvo
ohccit leat boahtán Norgii. Sii
sáhttet ohcat asyla. Jos dan fid-
nejit, de leat sii sisafárrejead
djit, ja dalle sáhttet ohcat barg-
gu ja bargagoahtit. Sis leat dal-
le seammá vuoigatvuođat ja
geatnegasvuođat go buot eará
Norgga ássiin.
diktáhtor
son gii stivre dikta-
tuvrra
máilmmeservodat
eará riikkat
máilmmis ja sin stivrejeaddjit
dorvoohccit
asylohccit
gártan
ferten, šaddan
Demokratiija • Čoahkkáigeassu
54