Mij dáppe 3

10 Divna sebrudagájn le muhtem iesjdåbdo ma e gávnnuietjá sebrudagájn. Siján li ietjasa árbbedábe, viessomvuoge, giella ja histåvrrå. Dan diehti gå sáme sebrudagán li bin- nep ulmutja ja dajna gå dá ulmutja gulluji niellje rijkaj, de muhtema balli ahte sijáj árbbedábe, viessomvuoge ja giela galggi nåhkåt ja gáhtot. Nuorttarijkaj oajválattja li ásadam sierra lágajt ja njuolgadusájt ma galggi suoddjit sáme viessomvuogijt ja árbbedábijt vaj da e någå ja jáme. Sáme – iemeálmmuk Sáme li Nuorttarijkaj ja Europa ájnna iemeálmmuk. Iemeálmmuk le ulmutja gudi li årrum muhtem geográ­ falasj guovlojda åvddåla gå ietjá álmmuga li dåhku båhtalam. Guhkes ájgijt tjadá li sáme åvddedam ietjasa viessomvuogijt, bierggimvuogijt, sebrudagájt ja kultuvrav. Maŋenagi sjaddin ietjá álmmuga årrut sáme årrombájkijda ja dá ådåboahtte de válldin fámov sáme bájkij badjel. Amás álmmugij oajválattja nággijin sámijt guodet ietjasa jáhkov, gielav ja dábijt. Lassen dási de válldin sij sámij ednamijt ja guovlojt ja gåhtjudahttjin dajt sijáj ednamin ja guovllon. Dát goansta gåhtjoduvvá koloniserim ja dát le aj dáhpáduvvam ållo ietjá iemeálmmugij hárráj åvvå væráldin. Sáme dåbddi histåvrrålattjat ahte sij gulluji ietjasa sebrudakvuohtaj ja kultuvrraj. Siján le ietjá giella ja kultuvrra ienni gå dajn gudi li ráddijiddje dajn rijkajn gånnå sáme årru. Sáme viggi viesson dahkat, adnuj válldet ja åvddedit sijá máddagij kultuvrav ja gielav. Koloni­ serima baktu le ållusa massám gielasa, identitehtav, ednamijd ja daj boandudagájt. Ednamin ednama láhkáj oajválattja sij gudi mierredi rijkan ásadam  bidjam, mierredam histåvrrålasj dålusj ájgij rájes