Page 8 - Sapmi & mailbmi 2 mánáid

Basic HTML Version

7
Áigodat 500–1600
Man birra sáhtát lohkat ja oahppat
dán girjjis?
Dán girjjis mii joatkit ”mátkki”
Sápmi ja máilbmi­1­
-girjji rájes. Mii muitit ahte risttalašvuohta
leavva­
gođii
antihkka­áiggi Romas ja eanet ahte eanet ol­
bmot oskugohte­risttalašvuhtii. Dát dáhpáhus lái-
desta min Gaska­áigái.
Gaskaáigi mearkkaša: ”Áigi gaskkal guokte áig-
gi”. Gaskaáigi álggii birrasii jagi 500. Áigi mii lei
ovdal gaskaáiggi, gohčoduvvui greikalaš dahje
romalaš ”antihkkaáigin”. Dan birra sáhtát lohkat
historjá 1 girjjis. Áigi mii boahtá maŋŋá gaskaáig-
gi, lea ”ođđaáigi”. Ođđaáigi álggahuvvo renesánsa­
áiggiin, ja olles 1500-logu mii gohčodit ođđaáigin.
Dán girjjis beasat lohkat gaskaáiggi, renesánssa ja
ođđaáiggi birra, 500-logus gitta 1600-lohkui.
leavvagođii
viidánišgođii
Álgu
Mii lea historjá?
Historjá lea dego boares áhkku gii
láide
min áig­
gi čađa ja muitala dološ áiggiid birra. Son čájeha
midjiide­
luotta­
iehčamet áigái. Mii leat sutnje guh­
ká ovttas
vánddardan
ja son lea ollu jo čájehan.
Mis lea ain guhkás johtit ja galgat ain vásihit ollu.
Áiggiid čađa leat leamaš ollu dáhpáhusat. Muhtin
buorit ja muhtin
vahágis
dáhpáhusat. Mii beassat
dás vásihit dušše oasáža historjjás.
Dán kapihttalis oahpat
• Mii historjá lea
• Goas gaskaáigi, renesánsaáigi ja ođđaáigi lei
• Makkár gáldut leat girjjis
láide
doallá gieđas
luotta­
geainnu, bálgá
vánddardan
vázzán
vahágis
fuones, issoras