7
Áigodat 500–1600
Man birra sáhtát lohkat ja oahppat
dán girjjis?
Dán girjjis mii joatkit ”mátkki”
Sápmi ja máilbmi1
-girjji rájes. Mii muitit ahte risttalašvuohta
leavva
gođii
antihkkaáiggi Romas ja eanet ahte eanet ol
bmot oskugohteristtalašvuhtii. Dát dáhpáhus lái-
desta min Gaskaáigái.
Gaskaáigi mearkkaša: ”Áigi gaskkal guokte áig-
gi”. Gaskaáigi álggii birrasii jagi 500. Áigi mii lei
ovdal gaskaáiggi, gohčoduvvui greikalaš dahje
romalaš ”antihkkaáigin”. Dan birra sáhtát lohkat
historjá 1 girjjis. Áigi mii boahtá maŋŋá gaskaáig-
gi, lea ”ođđaáigi”. Ođđaáigi álggahuvvo renesánsa
áiggiin, ja olles 1500-logu mii gohčodit ođđaáigin.
Dán girjjis beasat lohkat gaskaáiggi, renesánssa ja
ođđaáiggi birra, 500-logus gitta 1600-lohkui.
leavvagođii
viidánišgođii
Álgu
Mii lea historjá?
Historjá lea dego boares áhkku gii
láide
min áig
gi čađa ja muitala dološ áiggiid birra. Son čájeha
midjiide
luotta
iehčamet áigái. Mii leat sutnje guh
ká ovttas
vánddardan
ja son lea ollu jo čájehan.
Mis lea ain guhkás johtit ja galgat ain vásihit ollu.
Áiggiid čađa leat leamaš ollu dáhpáhusat. Muhtin
buorit ja muhtin
vahágis
dáhpáhusat. Mii beassat
dás vásihit dušše oasáža historjjás.
Dán kapihttalis oahpat
• Mii historjá lea
• Goas gaskaáigi, renesánsaáigi ja ođđaáigi lei
• Makkár gáldut leat girjjis
láide
doallá gieđas
luotta
geainnu, bálgá
vánddardan
vázzán
vahágis
fuones, issoras