Cornelius Tacitus lei
vuosttaš olmmoš
gii čálii Sámi álgo
olbmuid birra.
romalaš
orui Romariikkas
álbmogiid
olmmošjoavku, sápme
laččat leat okta álbmot
43
11000 o.m.á. –500 m.m.á.
Vuosttaš čállosat sámi álgo
olbmuid birra
Sámi álgoolbmot eai leat čállán iežaset eallimis
maidege. Danne eai gávdno čállosat main mii
sáhttit oahppat sin eallima birra. Muhto muh
tun olbmot leat čállán dan maid leat oaidnán,
dahje gullan earáin sin birra.
Cornelius Tacitus lei vuosttaš olmmoš gii čálii
Sámi álgoolbmuid birra. Dan son dagai jagi 98
m.m.á. Dassái lea measta 2000 jagi. Tacitus lei
romalaš
historjáčálli. Son dutkkai ja čálii ollu
amas
álbmogiid
ja servodagaid birra maiddái.
Guovlu gos sámi álgoolbmot ásse, gohčoduvvui
Fennoskandian, ja danne gohčodedje olbmuid
dán guovllus
fennin
. Dás sáhtát lohkat maid Ta
citus čálii ja muitalii sin birra.
Fenniid birra
Fenniin lea ártegis meahccedilli ja surgatlaš
geafivuohta. Sis eai leat vearjjut, eai heasttat,
eai dálut. Biebmun leat šattut, bivttasin náhkit
ja oađđadahkan (seaŋgan) eana. Áidna dorvu
leat njuolat maid duddjojit dávttis go ii leat
ruovdi. Sihke albmát/dievddut ja nissonat biv
det meahcceelliid. Dálkkiid ja návddiid vuostá ii
leat eará suodji go risselávoš. Muhto sin mielas
lea dát buorre eallin. Sii dovdet iežaset lihko
lit go bealdduid alde šuohkkit, dállohuksemis
váivašuvvat dahje doaivagiiguin ja baluin iežas ja
nuppiid opmodagaid fuolahit. Sii eai dárbbaš mai
dege sávvat. Sis leat gal olbmo muođut, muhto
elliid rumaš ja ruovjjit.
Tacitus
(teaksta oaniduvvon ja heivehuvvon)