Ovttas - Filosofiija ja etihkka

9 Platon Platon lei filosofa. Dat mearkkaša ahte son ráhkistii diehtaga. Son ásahii máilmmi vuosttaš universitehta filoso­faide. Dan universitehta namma lei Akademiija, ja vuođđu­duvvui jagi 387 o.m.á. Athenas. Dán universiteh- ta studeanttat imaštedje, jurddašedje ja geahččaledje áddet­ máilmmi. Platon oaivvildii ahte lassin máilbmái gávdnojit ideat dahje jurdagat mat muitalit mo áššit galggašedje leat. Son oaivvildii ahte dat eai nuppástuva vaikko mo máilb- mi rievddašii. Dat bissot nu mo leat, álo. Jurdagiid dahje ideaid sáhttit mii fuomášit jos geavahit jierpmi ja smieht- tat. Ovdamearkka dihte leat mis jurdagat das mo buorre skihpár galgá leat. Eanaš áigge mii geahččalit eallit nu mo minsttar dahje idea muitala ahte buorre skihpár gal- gá leat. Datte ii leat duohta eallimis vejolaš leat buorre skihpár álo. Platon oaivvildii ahte olbmot galget ieža jurddašit ja ohcat duohtavuođa, iige dušše čuovvut dan maid earát dahket. Mii eat galgga luohttit ahte áššit leat nugo earát muitalit dahje nu mo mii jáhkkit dahje navdit. Ohcat dieđuid ja duohtavuođa ja jurddašit lea garra bargu, muhto áidna vuohki mo gávnnahit mii lea duohta. Aristoteles Aristoteles lei maid filosofa. Son oaivvildii ahte juohke olmmoš geahččala gávdnat ja bisuhit lihku. Son háliida gávnnahit mii lea buorre eallin, ja eallit buorre eallima. Aristoteles oaivvildii ahte olmmoš ferte dalle beassat bargat dan maid son dáhttu ja masa son heive ja liiko. Dalle sáhttit mii leat lihkolaččat ja návddašit eallima, oaiv­vildii son. Aristoteles jugii luonddu gáhppálagaid sierra osiide. Muhtin oasit elle, ja son oaivvildii dain lei siellu . Olbmot, šattut ja eallit ledje dákkárat. Muhtin oasit nugo geađg­ git, várit ja jogat ledje jápma oasit ja dain ii lean siellu, oaivvildii son. Olbmot ja eallit sáhttet dovdat ja muitit. Dan sáhttet, go dat galget olahit dihto áigumuša. Sii galget háh- kat borramuša ja várjalit iežaset vašálaččaid vuos­tá. Aristoteles oaivvildii ahte siellu šaddá dastán go olmmoš riegáda ja ahte dat jávká go olmmoš jápmá. Siellu, jurdagat ja ideat leat dušše dan botta go olbmot ellet máilmmis. Platon riegadii jagi 427 o.m.á. ja jámii jagi 347 o.m.á. Aristoteles riegadii jagi 384 o.m.á. ja jámii jagi 322 o.m.á. siellu vuoigŋa vašálaččaid bahádahkkiid ásahii vuođđudii, álggahii áddet ipmirdit luohttit leat áibbas sihkkar